Ratten

Wat

Bruine ratten leven vooral op vochtige en donkere plaatsen zoals grachten, riolen, kelders, stallen. Je treft ze heel vaak aan in de nabijheid van de mens. Het zijn namelijk alleseters die vooral granen verkiezen, maar zich ook tevreden stellen met etensresten en afval.

Mogelijke schade door ratten

De bruine rat kan uitstekend graven en daardoor schade veroorzaken aan funderingen, taluds en oevers. De uitwerpselen van ratten kunnen voedselvoorraden bevuilen. Bovendien kunnen ze ook ziektekiemen overbrengen. De dieren kunnen ook vraat- en knaagschade aan houtwerk, PVC-buizen, elektrische leidingen, voedingsproducten, veevoeders en landbouwgewassen veroorzaken. Omwille van al die redenen is de bruine rat opgenomen in een lijst van schadelijke organismen. Dat betekent dat iedereen die verantwoordelijk is voor een terrein, grond of gebouw, maatregelen moet treffen om deze dieren te vermijden en indien nodig te bestrijden.

Preventie

Het is vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat ratten zich zo weinig mogelijk thuis voelen. Tracht te vermijden dat ze voedsel, water en onderdak vinden. Enkele tips om te dat te voorkomen:

  • Gekookte etensresten horen niet op de composthoop;
  • Scherm de bewaarplaats voor dierenvoeding goed af;
  • Laat nooit overschot van dierenvoeding liggen waar ratten bij kunnen;
  • Voeder indien mogelijk op een voederplank waar de ratten niet bij kunnen en waar het voedsel niet kan afvallen;
  • Raap eventuele hondenuitwerpselen dagelijks op;
  • Ruim regelmatig op in en rond gebouwen;
  • Stapel verpakte veevoerders op een palet, los van de muur;
  • Gebruik zoveel mogelijk harde en duurzame materialen voor het stockeren van voedsel;
  • Verzamel huishoudelijk afval in goed afgesloten vuilnisbakken of containers;
  • Zorg voor een frequente afvoer van het huisvuil;
  • Vermijd lekkende kranen en leidingen, zorg dat er geen waterplasjes achterblijven;
  • Zorg ervoor dat de toegangen tot gebouwen en rioleringen worden afgesloten;
  • Strooi geen kippenvoer op de grond, maar in een voerbakje en neem dat ’s avonds weg.

Bestrijding

Komen deze preventieve maatregelen te laat en heb je al last van ratten in je tuin? Dan ben je verplicht om de ratten te bestrijden. Wees echter voorzichtig met het gebruik van rattenvergif, zowel wat betreft het product zelf, de hoeveelheid als de plaats waar het gelegd wordt. 

Vergif heeft immers heel wat nadelen: ratten worden er resistent tegen waardoor het vergif op termijn niet meer helpt en het gif verspreidt zich ook in het leefmilieu. Onderzoek wijst uit dat
jaarlijks heel wat dieren sterven door het eten van vergiftigde ratten. Het zijn vooral roofvogels, vossen, bunzings, marters en uilen die daar het slachtoffer van worden. Die dieren willen we wel in de natuur, ze zijn de natuurlijke vijanden van kleine knaagdieren. Ook eekhoorns, egels of huisdieren worden soms slachtoffer van rattenvergif. Het is daarom belangrijk om zoveel mogelijk te opteren voor alternatieven (zoals voedsel verwijderen en een onaangename leefomgeving creëren).

De dieren bestrijden met vallen en klemmen of andere technische vangmiddelen is omwille van hun schuwheid erg moeilijk. Daarom wordt het gebruik van rodenticides bij de bruine ratbestrijding nog toegelaten.

Let op! Vergif strooien heeft geen zin zolang er voedsel aanwezig is. Pas zeker eerst alle preventiemaatregelen goed toe voor je overgaat tot het gebruik van vergif.

De gebruikte producten beïnvloeden de stolling van het bloed van de ratten. Daardoor ontstaan vier tot zes dagen na opname in- en uitwendige bloedingen met de dood tot gevolg. Sommige ratten vertonen een verminderde gevoeligheid voor de werking van bepaalde producten. Daardoor werden steeds krachtigere producten ontwikkeld, die op hun beurt weer aanleiding gaven tot nieuwe vormen van resistentie. Wees dus voorzichtig met het gebruik van deze producten, zowel wat betreft het product zelf, de hoeveelheid als de plaats waar het gelegd wordt.

Er zijn momenteel geen haalbare alternatieven voor een chemische bestrijding beschikbaar om op korte tijd een ware ‘rattenplaag’ te onderdrukken. Op plaatsen waar zeer grote aantallen ratten voorkomen, wordt het vangen van al die dieren immers onhaalbaar. Een constante opvolging van de aanwezige populatie en snel ingrijpen op die plaatsen waar ratten worden gesignaleerd, kan de ontwikkeling van dergelijke hoge concentraties voorkomen.

Bestrijding niet zonder gevaar

Chemische bestrijdingsmiddelen, zoals rattenvergif, zijn gevaarlijk voor mens en milieu. De stoffen zijn immers gemaakt om te doden. Indien rekening wordt gehouden met onderstaande zaken, worden de risico’s zoveel mogelijk beperkt.

  • Het vergif moet steeds afgeschermd geplaatst wordt. Plaats het vergif in afgeschermde buizen of in een een 'rattenbak' die in de handel te verkrijgen is.

  • In droge omstandigheden (binnen) wordt best vergif in de vorm van graantjes gebruikt. In vochtige omstandigheden (buiten, zoals langs waterlopen en in riolen) worden best waterbestendige gifblokken gebruikt.

  • De hoeveelheid uitgezet giflokaas moet goed afgemeten zijn. Het is beter om kleine hoeveelheden aan te bieden op verschillende plaatsen gedurende een lange periode dan één grote hoeveelheid in één keer uit te leggen. Vul het vergif enkel aan bij voldoende opname.

  • Ratten zijn schuwe dieren. Het duurt soms enkele weken vooraleer ze van het rattenvergif durven eten. Bovendien kan het enkele dagen tot enkele weken duren voor de dieren sterven ten gevolge van het gif. Meestal sterven de dieren in hun schuilplaats en is de kans klein dat dode ratten worden teruggevonden. Denk dus niet te snel dat het gif niet werkt. Indien het giftig lokaas toch meerdere weken onaangeroerd blijft, ligt het waarschijnlijk niet op een goede plaats, is het niet (meer) smakelijk of zijn er lekkerdere dingen in de buurt. In het laatste geval moet je ervoor zorgen dat het andere voedsel voor de ratten onbereikbaar wordt gemaakt.

  • Giftige lokazen worden best geplaatst in gangen en op sporen van ratten, zo dicht mogelijk bij de vermoedelijke schuilplaats. Ratten lopen vooral langs muren, wanden en voorwerpen en steken niet makkelijk een open plaats over. Het heeft dan ook geen zin om vangmateriaal of lokazen op een open plaats te leggen.

  • Elke bestrijdingsactie moet systematisch en op het gehele terrein worden uitgevoerd, om te vermijden dat de ratten van niet-behandelde naar behandelde plaatsen zouden migreren.

  • Rattenvergif is, net als alle chemische bestrijdingsmiddelen, een gevaarlijk product. Eventuele overschotten (met hun oorspronkelijke verpakking) moeten beschouwd worden als gevaarlijke afval en moeten op die manier ook selectief ingezameld worden. Ze horen zeker niet thuis bij het restafval.