Zo willen ze de relatie tussen de schadegevallen, de vochthuishouding en de samenstelling van de bodem en ondergrond beter in beeld krijgen. Voor een goede woningkwaliteit, is het belangrijk burgers te informeren over de samenstelling van de (ondiepe) ondergrond en de potentiële gevaren zodat woningen en hun funderingen er voldoende op afgestemd kunnen worden. Op die manier wensen we nieuwe droogteschade in de toekomst te vermijden en burgers beter te informeren.

Barsten en scheuren bij woningen worden vaak in verband gebracht met extreme droogte, dalend bodemvochtgehalte en lage grondwaterstanden. Uiteraard zijn er nog vele andere factoren die schade kunnen veroorzaken zoals lekkende rioleringen, (lokale) grondwaterverlaging, hoge aanplantingen rond de woning, trillingen langs de weg etc. Het is dus een zeer complexe problematiek met vele facetten. Rond verzekering en eventuele terugbetaling van kosten worden op federaal niveau initiatieven genomen.“De Vlaamse overheid beschikt nog niet over een inventaris van de locaties en aard van schadegevallen in Vlaanderen. Inzicht in de locaties, aard en hoeveelheid van schadegevallen, samen met kennis van de samenstelling van de ondergrond ter plaatse, helpt om een kader te bieden voor een gedegen risico-inschatting van schade aan woningen. Daarom komt er nu een registratiepunt”, zegt Brigitte Borgmans, woordvoerder van het Departement Omgeving. 

Registratie in het loket

Enkel schadegevallen met scheuren groter dan 3 mm kunnen worden gemeld en gedocumenteerd. De registraties gebeuren door de woningeigenaar zelf, of door iemand die in zijn of haar plaats meldt, zoals een familielid, gemeenteambtenaar etc. De registratie verloopt in zes stappen, met informatie over:
  1. de locatie van de woning
  2. contactgegevens
  3. de woning: het bouwjaar, de aard van de fundering, de kelder
  4. de schade: de aard, de ernst, het tijdstip en de plaats van de schade
  5. hoge aanplantingen rond de woning
  6. aanvullende informatie over de schade of al eerder uitgevoerd onderzoek (beschrijvend of onder de vorm van foto’s of documenten die kunnen opgeladen worden)

Bijdrage tot inventarisatie

Aan die registratie wordt geen advies, noch expertise gekoppeld voor een specifiek schadegeval. De meldingen dragen wél bij tot de inventarisatie van de aard, de oorzaken, de spreiding en het aantal schadegevallen van scheuren en barsten aan woningen in Vlaanderen, doorheen de tijd. Deze inventaris is een cruciaal onderdeel bij de start van de opmaak van een gevarenkaart m.b.t het zwel- en krimpgedrag van de ondergrond bij veranderend vochtgehalte voor Vlaanderen. De opmaak van die gevarenkaart is opgevat als een onderzoeksproject van het Departement Omgeving, in samenwerking met het Departement MOW, expertise vanuit VMM en Wonen Vlaanderen en partners zoals grondwaterexperten, geologen, bouwkundig ingenieurs, architecten, bodemkundigen etc. Dit project zal effectief van start gaan in de loop van 2022.

Databank Ondergrond Vlaanderen

De kleiige aard van de bodem en ondergrond en de vochthuishouding kunnen een cruciale rol spelen bij woningschade. Kleien in de ondergrond kunnen, in meer of mindere mate zwellen en/of krimpen bij veranderend watergehalte, en zo schade veroorzaken indien de fundering van de woning daar niet aan aangepast is of wanneer die veranderingen niet gelijkmatig ter hoogte van de woning plaatsvinden. 
 
De Vlaamse klei is een begrip, op veel plaatsen in Vlaanderen zit er plastische klei in de grond, al dan niet dicht aan de oppervlakte (zie foto’s hieronder). Maar niet overal waar die klei voorkomt, hoeft dat een probleem te zijn. Via Databank Ondergrond Vlaanderen stelt het Departement Omgeving al heel wat informatie over de samenstelling van de bodem en de ondergrond en de stand van het grondwater ter beschikking. DOV heeft nu de informatie rond potentieel ondiep kleivoorkomen in de Vlaamse bodem en ondergrond gebundeld in een themaloket ‘Plastische gronden’, https://www.dov.vlaanderen.be/page/plastische-gronden. Daarmee geven we een andere kijk op de samenstelling van de bodem en ondergrond, die je ook kan terugvinden met de Virtuele Boring. 
 
Het registratiepunt is beschikbaar via: